Bij Nijkamp maken we ons zorgen. De warmtetransitie lijkt in volle gang – wij hebben er dagelijks onze handen vol aan - maar gaat niet snel genoeg.
Ga maar na: de doelstelling is om voor 2030 meer dan 500.000 aansluitingen op collectieve warmte te realiseren. Dat zijn dus 80.000 tot 100.000 aansluitingen per jaar.
De realiteit is dat we er 15.000 per jaar doen, nog niet eens een kwart.
De nieuwe Wet collectieve warmte (Wcw) moet daar verandering in brengen. Dat is ook nodig, want het kan niet snel genoeg gaan.
Zeker als we ook de overbelasting van onze elektriciteitsnetten willen oplossen, moeten we alles wat we tot onze beschikking hebben inzetten.
Elektriciteit, warmtebronnen in combinatie met collectieve warmte, waterstof; al die energiedragers zullen we nodig hebben om aan de behoefte van de Nederlandse huishoudens en bedrijven te blijven voldoen. In de Wcw staan veel goede dingen die de warmtetransitie versnellen.
Er is een maar: de overheid wil per se een meerderheidsbelang in de zeggenschap over de warmtenetten. En die ene voorwaarde trekt een wissel op al het goede dat de wet te bieden heeft.
Waarom blijft de overheid er dan toch aan vasthouden? Om de leveringszekerheid en de betaalbaarheid voor de consument te kunnen garanderen, is het argument.
Hoezeer we dat ook begrijpen, er kleeft een enorm nadeel aan: de grote energiebedrijven zetten hun hakken in het zand. Zij vinden het onverantwoord om nog te investeren.
90 procent van de projecten die de warmtetransitie moeten versnellen ligt om die reden op dit moment stil. 90 procent!
En daarmee is het effect van de Wcw nu al tenietgedaan. Terwijl die nog niet eens aangenomen is. Al vier jaar wordt er gesleuteld aan een wet die als puntje bij paaltje komt te veel partijen uitsluit. De overheid wil reguleren, dat is begrijpelijk.
Maar wat deze transitie nodig heeft is vooral snelheid en daadkracht. Versnellen kan in onze ogen alleen als iedereen meedoet.
In plaats daarvan wordt er op dit moment te veel geld, tijd en capaciteit vergooid aan marktconsultaties, haalbaarheidsstudies, netengineering, netontwerpen en bestekken die het uiteindelijke product zo duur maken dat het geen haalbare kaart meer is.
“MAAR WAT DEZE TRANSITIE NODIG HEEFT IS VOORAL SNELHEID EN DAADKRACHT”
Dat kan anders. Wij zijn van mening dat we alles en iedereen nodig hebben in deze enorme opgave. Wij pleiten er dan ook voor om alle partijen dat te laten doen waar ze goed in zijn, op de plekken waar ze nodig zijn.
Haal die verplichting eraf en stuur op samenwerking. Dan heb je ook de mogelijkheid om te kijken naar waar de situatie om vraagt. De ene keer zal dat meer publiek zijn, de andere keer privaat.
“WIJ ZIJN VAN MENING DAT WE ALLES EN IEDEREEN NODIG HEBBEN IN DEZE ENORME OPGAVE”
Er zijn nog bergen werk te verzetten. 1 januari 2025 moet de wet ingaan. Stel je eens voor wat er gebeurt als die 90 procent aan stilliggende projecten dan ineens loskomt.
Als je nagaat dat wij als een van de grootste uitvoerende partijen in Nederland nu al bijna op onze volledige capaciteit draaien, hoe pakken we dat dan op?
Waar halen we in die korte tijd gekwalificeerde mensen vandaan? Met een wet die maar blijft hangen op zo’n averechtse maatregel is het onmogelijk om daar beleid op uit te stippelen.
Berno Kastelijns en Mohammed Abbadi Directie Nijkamp